PROGRAM NAUCZANIA Aktualizacja 2018

Joanna Ziembińska-Kurek

LITERATURA I ŻYCIE

PROGRAM NAUCZANIA JĘZYKA POLSKIEGO

w Liceum Ogólnokształcącym

Szkolnego Punktu Konsultacyjnego

im. Katarzyny Jagiellonki

przy Ambasadzie RP

w Sztokholmie 

Sztokholm 2016/Aktualizacja wrzesień 2018

SPIS TREŚCI:

Ogólna charakterystyka programu 

Uwagi o realizacji programu

Ogólne cele kształcenia

Szczegółowe cele kształcenia 

Teksty kultury

Treści nauczania

Procedury osiągania celów kształcenia

Osiągnięcia uczniów po zrealizowaniu programu

OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU

Program jest przeznaczony dla uczniów liceum ogólnokształcącego Szkolnego Punktu Konsultacyjnego przy Ambasadzie RP w Sztokholmie.
Na IV etapie edukacji proponuję zapoznanie uczniów z polską kulturą współczesną (XX i XXI wieku) oraz z tekstami z czasów dawniejszych (od średniowiecza do XIX wieku), które składają się na kod kulturowy Polaków.
Uczniowie otrzymają niezbędny zestaw tekstów kultury oraz będą ćwiczyć umiejętności, które pozwolą im samodzielnie zdobywać wiedzę na temat polskiej kultury.
Cele i treści nauczania języka polskiego oraz oczekiwane umiejętności są  zgodne z zawartością Ram programowych kształcenia uzupełniającego dla szkolnych punktów konsultacyjnych, zał. nr 1 do Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 sierpnia 2010 r. (poz.1143)

UWAGI O REALIZACJI PROGRAMU

Nauczanie odbywa się w cyklu trzyletnim.

W pierwszym roku nauczanie odbywa się Wokół motywów literackich: życie, śmierć, ojczyzna, miłość, szczęście.

Nauczanie w drugim roku jest skoncentrowane wokół zagadnień: Literatura – od mimetyzmu do kreacjonizmu, od fikcji do literatury faktu.

Trzeci rok nauczania dotyczy Kierunków rozwoju literatury współczesnej.

Nauczanie obejmuje około 30 spotkań w roku szkolnym.

Celem nauczania jest przede wszystkim wyposażenie ucznia w narzędzia umożliwiające mu samodzielne zdobywanie wiedzy o kraju, czyli język przodków oraz zainteresowanie Polską. Rozumienie czytanych, słuchanych i oglądanych tekstów kultury jest tu najważniejszą umiejętnością, jaką uczeń zdobywa w procesie edukacji kulturowej, a kształtowanie świadomości językowej oraz bogacenie słownictwa jest najważniejszym składnikiem edukacji językowej uczenia.

Kształcenie językowe jest traktowane funkcjonalnie i teoria zastępowana jest praktyką. Uczeń korzysta ze słowników, poradników oraz Internetu w codziennym zmaganiu sie z trudną materią polszczyzny zarówno literackiej, jak i potocznej. 

Uczeń nie ma być zbytnio obciążany pracami domowymi. Analizowanie i interpretowanie fragmentów tekstów literackich odbywa się przede wszystkim w czasie lekcji. Umiejętności czytania współczesnych tekstów kultury mają spowodować, by odbiór ich nie pozostał tylko na poziomie warstwy fabularnej czy dosłownej.

Za podstawowy wyznacznik metod nauczania przyjęta jest zasada „mniej znaczy więcej”.

OGÓLNE CELE KSZTAŁCENIA

Zadania szkoły i nauczyciela

1. Kształtowanie tożsamości indywidualnej oraz rozwijanie poczucia związku ze wspólnota narodowa kraju przodków.

2. Zapoznanie z dorobkiem kulturowym tworzącym świadomość narodową Polaków.

3. Zapoznanie z kultura współczesna i tekstami kultury odzwierciedlającymi wizerunek dzisiejszej Polski.

4. Zapoznanie z tradycjami i obyczajowością Polski oraz uświadomienie różnic międzyzwyczajami różnych narodów i kultur.

5. Rozwijanie umiejętności komunikowania sie w języku polskim w różnych sytuacjach.

6. Kształcenie umiejętności samodzielnego korzystania z różnych źródeł wiedzy o Polsce.

7. Kształtowanie świadomości związków kultury polskiej z kulturą Europy i świata.

SZCZEGÓŁOWE CELE KSZTAŁCENIA

Słuchanie

Uczeń umie:

1. uważnie i aktywnie słuchać,

2. słuchać ze zrozumieniem wypowiedzi o różnym charakterze, także nadawanych za pomocą środków audiowizualnych,

3. rozpoznawać środki językowe pełniące różne funkcje stylistyczne,

4. dostrzegać intencje nadawcy wypowiedzi.

Czytanie

Uczeń umie:

1. czytać na głos, prawidłowo akcentując wyrazy i stosując akcent zdaniowy,

2. czytać ze zrozumieniem utwory literackie i inne teksty kultury,

3. dostrzegać intencje nadawcy wypowiedzi,

4. rozpoznawać specyficzne cechy gatunków literackich i publicystycznych,

5. rozpoznawać wartości wpisane w teksty kultury,

6. stosować podstawowe pojęcia z poetyki,

7. odczytywać kody różnych dziedzin sztuki,

8. dostrzegać związki tekstów kultury z historia Polski,

9. korzystać z różnych źródeł informacji.

Mówienie

Uczeń umie:

1. poprawnie wypowiadać się w różnych formach i sytuacjach,

2. wyrażać uczucia i emocje,

3. formułować, uzasadniać i bronić własne sądy,

4. przestrzegać zasad etykiety językowej,

5. recytować utwory literackie.

Pisanie

Uczeń umie:

1. poprawnie wypowiadać się w różnych formach gatunkowych,

2. analizować i interpretować utwory literackie oraz inne teksty kultury,

3. komponować dłuższe wypowiedzi,

4. dostosować styl do formy wypowiedzi,

5. stosować formuły grzecznościowe odpowiednie do sytuacji,

6. stosować obowiązujące normy poprawnościowe, posługując się słownikami,

7. redagować własny tekst.

Świadomość językowa

Uczeń zna słownictwo dotyczące następujących obszarów tematycznych:

1. Ja i moi bliscy

2. Dom i otoczenie

3. Życie codzienne

4. Zdrowie i sport

5. Podróże i turystyka.

6. Środowisko naturalne

7. Technika, media

8. Wiedza o Polsce

9. Język nauki

TEKSTY KULTURY

Teksty poznawane w całości 

(nie  mniej  niż  8 pozycji książkowych  oraz  wybrane  przez  nauczyciela  teksty o mniejszej objętości, przy czym nie można pominąć autorów i utworów oznaczonych gwiazdką):

Miron Białoszewski — wybrane utwory

*Bogurodzica,

Tadeusz Borowski — wybrane opowiadanie

Jarosław Iwaszkiewicz — wybrane opowiadanie

*Jan Kochanowski — wybrane pieśni, treny (inne niż w gimnazjum) i psalm

Lament świętokrzyski

Adam  Mickiewicz  —  wybrane  sonety  i  inne  wiersze (w tym Romantyczność),

*Dziady część III, *Pan Tadeusz

Cyprian Norwid — wybrane wiersze

Bolesław Prus, *Lalka

Władysław  Stanisław  Reymont,  Chłopi  (tom  I — Jesień)

 *Bruno Schulz — wybrane opowiadanie

Mikołaj Sęp Szarzyński — wybrane sonety

Juliusz Słowacki — wybrane wiersze

Stanisław Wyspiański, *Wesele

Stefan Żeromski — wybrany utwór (Ludzie bezdomni, Wierna rzeka, Echa leśne lub Przedwiośnie)

wybrane wiersze następujących poetów: Krzysztof Kamil Baczyński, Stanisław Barańczak, Józef Czechowicz, Konstanty Ildefons Gałczyński, Zbigniew Herbert, Jan Kasprowicz, Jan Lechoń, Bolesław Leśmian, Ewa Lipska, Czesław Miłosz, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Julian  Przyboś,  Tadeusz  Różewicz,  Leopold  Staff, Wisława Szymborska, Julian Tuwim, Adam Zagajewski

Teksty poznawane w całości lub w części:

Witold Gombrowicz, *Ferdydurke

Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat

Ryszard Kapuściński,  Podróże z Herodotem

Hanna Krall, Zdążyć przed Panem Bogiem

Tadeusz  Konwicki, Mała Apokalipsa

Ignacy  Krasicki  —  wybrana  satyra  lub  Monachomachia

Adam Mickiewicz, Dziady część IV

Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki

Juliusz Słowacki, Kordian

Gabriela Zapolska, Moralność pani Dulskiej

Wybrane filmy:

Pan  Tadeusz,  Panny z  Wilka,  Popiół  i  diament,  Ziemia  obiecana  (reżyser Andrzej Wajda)

inne  wybrane  filmy  z  twórczości  polskich  reżyserów (np.  Krzysztofa  Kieślowskiego,  Andrzeja  Munka, Krzysztofa Zanussiego)

Wybrane inscenizacje polskiego dramatu (Tango S. Mrożka)

TREŚCI NAUCZANIA

Szczegółowo w rozkładzie materiału.

PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW KSZTAŁCENIA

Procedury, czyli metody nauczania, to systematycznie stosowane przez nauczyciela sposoby postępowania, które dają się powtarzać i prowadzą do zamierzonego celu. Przy wyborze metod trzeba uwzględnić podstawowe zasady dydaktyczne oraz strategie nauczania i uczenia się, a także reguły odnoszące się do nauczania danego przedmiotu.

Efektywne nauczanie przedmiotu język polski w Szkolnym Punkcie Konsultacyjnym jest trudne z uwagi na wysokie wymagania programowe i bardzo ograniczoną liczbę godzin na ich realizację.

W programie zaproponowano różnorodne metody i formy pracy dydaktycznej, które będą wspierane IT.

Wybór uwarunkowany jest różnymi czynnikami, m.in.:

·celami dydaktycznymi zajęć,

·treściami kształcenia,

·zainteresowaniami uczniów i ich możliwościami percepcyjnymi,

·środkami dydaktycznymi dostępnymi na konkretnej lekcji.

Planowanie zostało dopasowane do możliwości konkretnej grupy uczniów i posiadanych środków dydaktycznych.

Cele:

·świadome i aktywne uczestnictwo uczniów w procesie nauczania i uczenia się,

·łączenie treści teoretycznych z działaniami praktycznymi,

·systematyczność,

·trwałość wiedzy uczniów.

Strategie: 
- problemowa (uczenie się przez odkrywanie),
- operacyjna (uczenie się przez działanie),
- asocjacyjna (uczenie się przez przyswajanie), 
- emocjonalna (uczenie się przez przeżywanie).

Przy dużej dyscyplinie i systematyczności ze strony nauczyciela i uczniów przewaga metod aktywnych powinna przynieść dobre rezultaty.

1) metody poszukujące – metoda hermeneutyczna, metoda problemowa (za i przeciw, projekt, mapa mentalna, portfolio), dyskusja (dyskusja panelowa, burza mózgów, metaplan);

2) metody wdrażające do praktycznego działania − zajęcia praktyczne, przekład intersemiotyczny (przygotowanie prezentacji);

3) metody podające − wykład, praca z tekstem podręcznika, opis, pogadanka;

4) metody oglądowe − drama.

Ad. 1) Metody poszukujące

- Metoda hermeneutyczna – daje sposobność badania współczesnych tekstów bez odwoływania się do kontekstów historycznych i biograficznych.  

- Metoda heurystyczna – dzięki pytaniom zadawanym przez prowadzącego zajęcia – krok po kroku – uczniowie dochodzą do samodzielnej interpretacji tekstu kultury.  Pytaniom towarzyszą ćwiczenia praktyczne.

- Metoda problemowa  –  uczniowie (samodzielnie lub w grupach) badają zagadnienie, wykorzystując różne źródła informacji. Na zajęciach  większość problemów ma charakter otwarty (tzn. rozwiązanie nie jest znane). Rzadziej będą pojawiały się formy zamknięte (tzn. rozwiązanie problemu jest znane, ale nie uczniom). Ma to uatrakcyjnić zajęcia i stworzyć platformę porozumienia między nauczycielem a uczniami, gdyż wszyscy są w tej samej sytuacji poznawczej.

- Metoda za i przeciw – umożliwia skonfrontowanie własnego stanowiska z innym, uczy kultury rozmowy, negocjacji i poszanowania cudzych poglądów.

Stosowanie tej metody uczy odważnego formułowania własnych sądów i ułatwia ich ewentualną weryfikację – bez obawy posądzenia o brak wiedzy.

- Metoda projektu – uczeń (lub grupa uczniów) realizuje  wybrany i uzgodniony z nauczycielem projekt. Uczy to samodzielności, planowania pracy, przedsiębiorczości, kreatywności, współpracy w grupie, gromadzenia materiałów z różnych źródeł, projektowania sposobu prezentacji i sprawdzania, czy wybrane zagadnienie i sposób jego przedstawienia znalazły zainteresowanie wśród odbiorców. Praca nad projektem stymuluje uczniów, obliguje do syntetyzowania wiedzy, a tym samym uczy uczenia się. 

- Mapa mentalna służy aktywizowaniu wszystkich uczniów. Każda osoba ma okazję do wypowiedzenia się, do prezentacji własnych skojarzeń i pomysłów. Sporządzanie mapy mentalnej stwarza pole do popisu dla uczniów kreatywnych, a tym słabszym daje możliwość włączenia się do pracy.

- Metoda portfolio – kształci umiejętności wyszukiwania i segregowania informacji na wybrany temat, a także uczy młodych ludzi terminowości, systematyczności oraz planowania ze względu na wyznaczony czas opracowania zagadnienia. Nauczyciel zaś zyskuje sposobność do lepszego poznania ucznia, gdyż zawartość jego portfolio świadczy o kręgu zainteresowań, o skali poszukiwań, o samodzielności, pomysłowości i wnikliwości.

- Dyskusja (panelowa, burza mózgów, metaplan). Odgrywa ważną rolę w kształtowaniu sprawności językowej uczniów oraz umożliwia przygotowanie do zabierania głosu w publicznej dyskusji.

- Burza mózgów (giełda pomysłów) – metoda zbiorowego rozwiązywania problemów, bardzo dobrze rozwija wyobraźnię. Składa się z dwóch etapów: zapisania na tablicy wszystkich − nawet najbardziej zaskakujących − pomysłów, a następnie ich selekcji i oceny pod kątem najlepszego rozwiązania. Przeprowadzanie burzy mózgów przebiega w sposób spontaniczny, najczęściej towarzyszy temu humor, co może być czynnikiem pobudzającym do aktywności nawet uczniów niechętnie zabierających głos.  

- Metaplan

pozwala na postawienie diagnozy sytuacji i znalezienie rozwiązania problemu indywidualnie lub grupowo. Stosując graficzny sposób zapisu kolejnych etapów analizy danego zagadnienia, uczniowie odpowiadają na umieszczone w tabeli pytania:

Jak jest?;

Jak być powinno?;

Dlaczego nie jest tak, jak powinno być?.

Następnie w ostatniej rubryce zapisują wnioski.

Metoda ta uczy analizowania i oceniania różnych kwestii oraz wyrażania własnego zdania. Ułatwia też dochodzenie do konkluzji.

Ad. 2) Metody wdrażające do praktycznego działania

 - Prezentacja pracy przed klasą pozwala ocenić medialne umiejętności ucznia oraz uzmysławia, jak wypadł na tle klasy oraz czy zmieścił się w czasie przeznaczonym na wystąpienie. 

Zajęcia praktyczne mogą dotyczyć pisania np. recenzji z filmu, spektaklu teatralnego.

W ramach przekładu intersemiotycznego do tekstów literackich omawianych  na lekcjach można wykonać ilustracje, nakręcić krótki film ilustrujący na przykład nastrój i klimat wiersza, dobrać odpowiednie tło muzyczne lub dzieła malarskie.

 

Ad. 3) Metody podające

Metodę wykładu jest ograniczona do niezbędnego minimum. W trakcie wykładu uczniowie robią notatki, które następnie zostaną ocenione.

Praca z tekstem podręcznika  dotyczy tekstów literackich, publicystycznych, popularnonaukowych.

Opis dzieła literackiego lub wydarzenia kulturalnego po wycieczce do instytucji kulturalnej (po odpowiednim przygotowaniu teoretycznym z podręcznika).

Pogadanka, gdy na lekcję uda się zaprosić osobę związaną z działalnością kulturalną.

Ad. 4) Metody oglądowe

Drama i techniki dramowe poprzez działanie i zabawę umożliwiają wykorzystanie spontaniczności oraz pomysłowości uczniów. Drama rozwija wyobraźnię, zdolności artystyczne i motorykę ciała. Pomaga kształtować zdolność empatii i postawę tolerancji wobec innych. Dzięki tej metodzie uczniowie zdobywają umiejętność rozróżniania emocji oraz ich okazywania lub ukrywania, a także poznają różnorodne role społeczne.

Cel wszystkich strategii:

- Zainteresowanie uczniów polską literaturą.

- Usystematyzowanie wiedzy o historii literatury.

- Wdrożenie do korzystania z różnych źródeł informacji.

- Wyrabianie własnego zdania na temat omawianego tekstu kultury.

- Przyjmowanie innych opinii o różnorodnych tekstach kultury.

Dążenie do tego, by wiedza była funkcjonalna − by pogłębiała i wzbogacała odbiór tekstów kultury, poszerzała słownictwo − czyli przyczyniała się do rozwoju ucznia.

Samoocena

Ważne jest tworzenie  sytuacji dydaktycznych, które dostarczą uczniowi narzędzia do samooceny. Ocena nauczyciela powinna współgrać z samooceną ucznia. 
Pytania do samooceny:

- Co jest moją mocną stroną?

- Jakie mam słabe punkty?

- Co zostało dobrze opanowane, jakie mam jeszcze braki?

- Z czym mam trudności?

- Jakie są przyczyny tych trudności?

- Czy lepiej piszę, czy też wypowiadam się?

- Czy potrafię wyrobić sobie na określony temat własne zdanie i uzasadnić je?

OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW PO ZREALIZOWANIU PROGRAMU

Czytanie

Uczeń:

1. czyta na głos, prawidłowo akcentując wyrazy, i stosuje akcent zdaniowy oraz zachowuje intonacje zdania,

2. rozumie dłuższe teksty informacyjne – popularnonaukowe oraz publicystyczne (np.wywiad, felieton, reportaż),

3. rozumie dłuższe teksty użytkowe – broszury i instrukcje,

4. rozpoznaje podstawowe funkcje wypowiedzi – poznawczą, impresywną, ekspresywną, fatyczna, metajęzykowa i estetyczna,

5. wyszukuje informacje w tekście i porządkuje je,

6. rozpoznaje jawna i ukryta intencje wypowiedzi (aprobatę, dezaprobatę, sugestie),

7. dostrzega w wypowiedzi przejawy manipulacji,

8. rozpoznaje ironię,

9. w tekście argumentacyjnym wskazuje tezę, argumenty, przykłady i wnioski,

10. czyta wybrane utwory literackie (z różnych epok – od XVI do XXI wieku),

11. rozumie utwory literackie i inne teksty kultury, a w ich interpretacji uwzględnia różne konteksty – np. biograficzne, historyczne, filozoficzne,

12. identyfikuje elementy konstrukcyjne struktury tekstu literackiego – plan wyrażania i plan treści, oraz dostrzega relacje miedzy nimi,

13. wskazuje i charakteryzuje podstawowe kategorie świata przedstawionego – temat, motywy, watki, kreacje czasu i przestrzeni, postaci literackich, budowę fabuły,

14. odczytuje sens całego tekstu i wydzielonych fragmentów oraz ich funkcje na tle całości,

15. rozpoznaje środki językowe (fonetyczne, słowotwórcze, fleksyjne, składniowe i leksykalne) pełniące różne funkcje stylistyczne,

16. rozpoznaje wartości wpisane w teksty kultury,

17. zestawia i porównuje różne teksty kultury,

18. stosuje podstawowe pojęcia z poetyki – genologii (rodzaje i gatunki literackie: pieśń, tren, satyra, sonet, nowela, powieść, opowiadanie, epopeja, ballada, dramat), wersologii (wers, strofa, rym, rytm, przerzutnia), stylistyki (epitet, porównanie, metafora, animizacja,personifikacja, symbol, alegoria, inwersja, apostrofa, inwokacja, paralelizm, anafora, peryfraza, stylizacja, archaizacja, dialektyzacja, kolokwializacja),

19. korzysta z rozmaitych źródeł informacji – np. słowników, literatury popularnonaukowej i naukowej, prasy, Internetu.

Słuchanie

Uczeń:

1. rozumie wypowiedzi o złożonej strukturze, w tym nadawane za pomocą środków audiowizualnych, i odbiera zawarte w nich informacje zarówno jawne, jak i ukryte,

2. rozumie utwory literackie i inne teksty kultury – filmy, piosenki i teledyski,

3. rozumie wypowiedzi o charakterze popularnonaukowym i publicystycznym (np. wywiad, felieton, reportaż),

4. rozumie intencje wypowiedzi (aprobatę, dezaprobatę, prowokacje) oraz rozpoznaje językowe i pozajęzykowe środki służące jej wyrażeniu,

5. rozumie ukryta intencje wypowiedzi (sugestie i manipulacje językowa),

6. rozpoznaje ironię,

7. rozpoznaje środki językowe pełniące różne funkcje stylistyczne,

8. odróżnia informacje o faktach od opinii.

Mówienie

Uczeń:

1. swobodnie i spontanicznie porozumiewa się w różnych sytuacjach, stosując właściwe formy komunikowania się,

2. formułuje spójna wypowiedz na tematy związane z otaczającą rzeczywistością, opowiada o własnych doświadczeniach, opisuje ludzi, przedmioty, miejsca i sytuacje,

3. wyraża uczucia i emocje,

4. w dyskusji, wystąpieniu publicznym, debacie formułuje swoje zdanie, uzasadnia je i broni go, podejmuje polemikę,

5. streszcza, omawia przeczytane utwory literackie i inne teksty kultury, wskazuje ich temat, problematykę, charakteryzuje postaci oraz przedstawia przebieg akcji,

6. tworzy spójne, dłuższe wypowiedzi na zadany lub wybrany przez siebie temat,

7. prezentuje przygotowana wypowiedz, posługując się prezentacją multimedialną,

8. przeprowadza wywiad na wybrany lub wskazany temat,

9. przestrzega zasad etykiety językowej, dostosowuje sposób wyrażania do stylu właściwego dla danej sytuacji,

10. posługuje się odpowiednią tytulaturą,

11. recytuje utwory literackie, interpretując je głosowo.

Pisanie

Uczeń:

1. zapisuje dyktowane teksty,

2. sporządza notatkę z tekstu słuchanego i czytanego,

3. tworzy spójna pod względem logicznym i składniowym wypowiedź,

4. planuje strukturę wypowiedzi odpowiednia do formy,

5. tworzy formy użytkowe (list prywatny, list oficjalny, podanie, życiorys, CV),

6. wypowiada sie w różnych formach gatunkowych (opowiadanie, list prywatny, dziennik, streszczenie, w tym streszczenie tekstu argumentacyjnego, sprawozdanie, rozprawka),

7. przekształca tekst – formy dramatyczne na tekst epicki, a epikę na dramat,

8. analizuje i interpretuje wskazane utwory literackie oraz inne teksty kultury,

9. przedstawia własna opinie na temat poznanych tekstów kultury i uzasadnia ja,

10. przedstawia (opracowuje w pełni) dowolnie wybrany temat,

11. stosuje w wypowiedziach poznane słownictwo,

12. posługuje sie oficjalna i nieoficjalna odmiana języka,

13. stosuje formuły grzecznościowe odpowiednie do sytuacji,

14. stosuje obowiązujące normy poprawnościowe, posługując sie słownikami – np. ortograficznym, języka polskiego, frazeologicznym, poprawnej polszczyzny,

15. redaguje i edytuje własny tekst.

Świadomość językowa (leksyka)

Uczeń posługuje się słownictwem dotyczącym następujących zakresów tematycznych:

A. Ja i moi bliscy:

• dane osobowe (imię, nazwisko, wiek, adres, data i miejsce urodzenia, wykształcenie),

• wygląd zewnętrzny, cechy charakteru, talenty i zdolności,

• zainteresowania, hobby, pasje,

• uczucia, emocje, marzenia, plany,

• praca i kariera,

• rodzina, relacje rodzinne i stopnie pokrewieństwa,

• życie towarzyskie,

• konflikty i problemy (w tym problemy etyczne).

B. Dom i otoczenie:

• dom i otoczenie domu,

• miejsce zamieszkania i okolice,

• atrakcje w miejscu zamieszkania i okolicy.

C. Życie codzienne:

• kalendarz (miesiące, dni tygodnia),

• klasa, szkoła, system edukacji,

• sposoby spędzania wolnego czasu (np. kino, teatr, klub),

• żywienie (artykuły spożywcze, posiłki i potrawy, lokale gastronomiczne, sposoby odżywiania sie),

• zakupy (sklepy, towary, miary i wagi, pieniądze, reklama, reklamacja),

• ubranie, moda i styl.

D. Zdrowie i sport:

• higiena osobista,

• zdrowy styl życia, dieta,

• dyscypliny i wydarzenia sportowe,

• sprzęt i obiekty sportowe.

E. Podróże i turystyka:

• planowanie wypoczynku i podróży,

• znane miejsca i zabytki,

• baza turystyczna,

• transport.

F. Środowisko naturalne:

• klimat, pogoda, pory roku,

• świat roślin i zwierząt,

• krajobraz,

• ekologia,

• katastrofy naturalne,

• przestrzeń kosmiczna.

G. Technika, media:

• telekomunikacja,

• radio, telewizja, prasa, Internet.

H. Wiedza o Polsce:

• twórcy kultury i ich dzieła,

• święta, tradycje i zwyczaje, rocznice.

I. Język nauki:

• terminy z zakresu wiedzy o języku,

• terminy z zakresu wiedzy o literaturze.