Cechy eseju:
poetyckość
Zacznijmy od kluczowego pytania i
istotę eseju. Nie jest to gatunek literacki, nie jest to też publicystyczny,
ani użytkowy. Ze względu na swoje niejasne usytuowanie esej odznacza się
literackim ukształtowaniem języka, w którym istotną rolę odgrywa funkcja
poetycka (estetyczna), którą należy rozumieć jako artystyczne, kunsztowne ukształtowanie
wypowiedzi.
procesualność
Na takie pytania najlepsze
odpowiedzi odwołują się do nazwy. Zgodnie z francuskim terminem essayer jest
to próba, próba dotarcia do sedna rzeczy, do prawdy. Esej stanowi zatem proces
dochodzenia do jakiegoś punktu, a co za tym idzie pozostaje nieskończony,
otwarty, tak samo, jak dyskusja, w której bierze udział. Nie musi kończyć
się podsumowaniem, konkluzją. Warto sie jednak wysilić i zdobyć w tym miejscu
na jakąś interesująca puentę.
subiektywizm
Nie jest to jednak wypowiedź
reprezentująca społeczeństwo, grupę ludzi, lecz jedną osobę – autora. I
to właśnie stanowi siłę tego gatunku. Owo „ja” stanowi oś, centrum warunkujące
spójność wypowiedzi. Eseista nie jest zobowiązany do obiektywizmu, wręcz
przeciwnie, oczekuje się od niego indywidualnego podejścia do tematu wypowiedzi,
a zatem niespotykanego u innych. Nie znaczy to jednak, że esej jest płytki.
Jego bogactwo nie wynika z obiektywnego przedstawienia rzeczy, lecz z
różnorodności przyjmowanych perspektyw i skojarzeń, ale przede wszystkim z
eksploracji tego eseistycznego „ja”.
luźna kompozycja
Absolutnie dowolna, ale w żadnym
razie nie chaotyczna! Może być luźna, może być fragmentaryczna, ale nie może
być chaotyczna. Wręcz przeciwnie powinien to być prawdziwy majstersztyk
ukazujący mistrzowski kunszt autora.
Dopuszcza stosowanie: skojarzeń
myśli, obrazów, cytatów, paradoksów, aforyzmów, dygresji, przykładów,
retrospekcji i wszelkich innych środków stylistycznych, zbliżających esej do
prozy poetyckiej. Pamiętaj jednak, że esej nie wprowadza fikcji literackiej.
Źródło: http://język-polski.pl/esej/258-jak-napisac-dobry-esej-w-7-krokach
