niedziela, 2 października 2016

Rodzaje literackie

Po co istnieją rodzaje literackie?

Pozwalają uporządkować utwory powstające w różnym czasie i miejscu.

Są trzy najważniejsze elementy, po których rozpoznaje się, do jakiego rodzaju literackiego należy utwór:

- podmiot literacki - "zastępca autora" w dziele, fikcyjna postać wypowiadająca się w utworze (narrator, podmiot liryczny);

- budowa świata przedstawionego (kompozycja, układ i powiązanie wszystkich elementów utworu);

- styl utworu (językowy kształt wypowiedzi zależny od jej celu).


EPIKA
LIRYKA
DRAMAT

# świat przedstawiony epiki zawiera wszystkie zdarzenia i elementy rzeczywistości odnoszące się do bohaterów utworów,
# narracja to wypowiedź narratora, może być trzecioosobowa (narrator poza światem przedstawionym) lub pierwszoosobowa (narrator jest częścią świata przedstawionego),
# o świecie przedstawionym w utworze opowiada narrator, czyli fikcyjna osoba.

# świat przedstawiony wyłania się z monologu lirycznego, jest to świat wewnętrznych przeżyć, uczuć i refleksji,
# monolog liryczny to samodzielna wypowiedź podmiotu lirycznego,
# podmiot liryczny (inaczej „ja" liryczne) to osoba fikcyjna wypowiadająca swoje przeżycia i doznania, nadawca monologu wewnętrznego.

# świat przedstawiony tworzą bohaterowie swoimi wypowiedziami i działaniami, głównym składnikiem tego świata jest akcja,
# dialog jest obok monologu podstawową formą wypowiedzi w utworze dramatycznym, monolog jest dłuższą wypowiedzią jednej postaci,
# ograniczona rola podmiotu literackiego, bohaterowie wypowiadają się w sposób bezpośredni, brak pośrednika między autorem a odbiorcą.